Quỹ ETF là gì? Các ETF hoạt động và cơ cấu danh mục như thế nào?

I. Quỹ ETF là gì?

Quỹ ETF (tiếng Anh: Exchange Traded Fund) là hình thức đầu tư thụ động, mô phỏng theo chỉ số nhất định nào đó.

Quỹ ETF có thể là mô phỏng theo danh mục cổ phiếu của 1 quốc gia như Mỹ (S&P 500), hay Việt Nam (VN30), hay một nhóm ngành cụ thể như Bất động sản, hàng hóa, dầu mỏ, ngoại tệ, vàng, hay rổ tài sản nào đó… Hoặc có thể quỹ ETF quốc tế mô phỏng chứng khoán toàn thế giới, hay chỉ là nhóm chỉ số dành cho thị trường phát triển, thị trường mới nổi, hay thị trường cận biên.

Quỹ ETF là hình thức đầu tư thụ động (Passive investing), không dựa vào việc đánh giá cổ phiếu này tốt hay xấu, xu hướng tăng hay không? Miễn nó đáp ứng những tiêu chí cơ bản như dễ mua dễ bán (Ví dụ: Vốn hóa thị trường tối thiểu, giá trị giao dịch hàng ngày, tỷ lệ cổ phiếu giao dịch tự do…) là được.

Quỹ ETF là quỹ có công bố rõ ràng những tiêu chí mua bán cổ phiếu dễ dàng, nên nhiều NĐT có thể dự đoán được. Vì quỹ ETF là quỹ đầu tư thụ động, nên nó khác với các quỹ đầu tư chủ động như quỹ tương hỗ, hay các quỹ theo chiến lược đầu tư nào đó như cổ phiếu tăng trưởng, đầu tư giá trị hay các xu hướng…

Vì quỹ ETF là quỹ mô phỏng theo chỉ số nên nó sẽ thường đa dạng hóa cổ phiếu & mô phỏng một chỉ số cụ thể nên nó sẽ biến động cùng chiều với chỉ số mà nó mô phỏng. Ví dụ quỹ VFMVN30 thì giá trị chứng chỉ quỹ của nó sẽ dao động cùng chiều với chỉ số VN30.

Khi nhà đầu tư tham gia vào quỹ ETF thì số tiền nhà đầu tư sẽ quy ra chứng chỉ quỹ. Chứng chỉ quỹ của quỹ ETF thì giống như là cổ phiếu của doanh nghiệp, và nó được giao dịch ngay trên sàn. Việc biến động giá của chứng chỉ quỹ phụ thuộc vào tài sản ròng/chứng quỹ quỹ (NAV/CCQ) biến động trong cùng thời gian.

II . Một số quỹ ETF tại Thị trường Việt Nam

III . Hoạt động và các kỳ cơ cấu (duy trì/thay đổi  danh mục)

Hoạt động của ETF được chia ra thành 3 hoạt động chính: 1 là phát hành Sơ cấp, 2 là giao dịch thứ cấp, 3 là hình thành và duy trì danh mục đầu tư. Trong đó, việc phát hành sơ cấp vào giao dịch thứ cấp liên quan đến các Chứng chỉ quỹ ETF, còn hoạt động thứ 3 là liên quan đến các Cổ phiếu trong danh mục của ETF.

1. Sơ cấp

Ở thị trường sơ cấp, Công ty quản lý quỹ ETF sẽ có các hành động Phát hành Chứng chỉ quỹ ETF và Mua lại chứng chỉ quỹ ETF. Khi phát hành thì Cty quản lý quỹ sẽ thu về Tiền hoặc rổ chứng khoán cơ cấu (tuỳ thuộc quy định của luật), đổi lại sẽ phát hành ra Chứng chỉ quỹ ETF cho các Đại lý phát hành (AP).

Ngược lại, khi có yêu cầu của AP thì Cty quản lý quỹ sẽ phải Mua lại các Chứng chỉ quỹ đã phát hành ra và trả lại tiền (hoặc rổ chứng khoán cơ cấu) với giá tương ứng với giá trị tài sản ròng hiện tại của CCQ.

Như vậy sau khi phát hành sơ cấp thì Công ty quản lý quỹ sẽ cầm Tiền hoặc rổ CK cơ cấu, còn các đại lý phát hành sẽ cầm Chứng chỉ quỹ ETF.

2. Thứ cấp

Sau khi phát hành sơ cấp thì các AP sẽ cầm trong tay Chứng chỉ quỹ ETF. Để tăng thanh khoản thì các Chứng chỉ quỹ này sẽ được niêm yết trên thị trường chứng khoán. Các AP sẽ thực hiện bán lại CCQ này cho các nhà đầu tư, sau đó các NĐT sẽ giao dịch với nhau theo giá thị trường của CCQ.

3. Hình thành và duy trì danh mục đầu tư

Sau khi phát hành sơ cấp thì Cty quản lý quỹ sẽ cầm trong tay Tiền mặt hoặc là Rổ chứng khoán cơ cấu. Nếu công ty quản lý quỹ thu về tiền mặt thì họ sẽ phải tiến hành đầu tư vào danh mục của quỹ. Khi đó họ sẽ phải giao dịch trên thị trường chứng khoán nơi các mã trong danh mục đang được niêm yết.

Danh mục của quỹ ETF luôn được xây dựng dựa trên một chỉ số tham chiếu, nhiệm vụ của cty quản lý quỹ ETF là phải đảm bảo biến động của giá trị danh mục đầu tư luôn bám sát với chỉ số tham chiếu này.

Việc duy trì danh mục đầu tư được diễn ra thường xuyên bởi:

• Khi Các đại lý phát hành (AP) mua thêm hoặc bán lại Chứng chỉ quỹ cho cty quản lý quỹ thì tiền bị rút ra hoặc thêm vào, do đó Quỹ sẽ mua thêm hoặc bán ra danh mục chứng khoán của mình tương ứng.
• Giá thị trường của các mã trong danh mục biến động thường xuyên làm cho tỷ trọng của các mã trong danh mục bị biến động, nên Cty quản lý quỹ phải điều chỉnh lại để đảm bảo biến động giá trị toàn danh mục phải bám sát với chỉ số tham chiếu. Ví dụ khi một cổ phiếu tăng giá mạnh làm cho tỷ lệ % của nó trong danh mục quá lớn so với mức ban đầu thì nó sẽ bị bán ra để đưa tỷ lệ về mức chuẩn ban đầu, ngược lại một cổ phiếu nếu giảm mạnh làm cho % của nó trong ETF bị  giảm mạnh thì nó sẽ được mua thêm.
• Định kỳ (chẳng hạn 3 tháng 1 lần) thì chỉ số tham chiếu sẽ được đánh giá lại 1 lần –> quỹ ETF cũng phải thay đổi lại danh mục để đảm bảo bám sát chỉ số tham chiếu.

Nguyễn Chuyên Cần tổng hợp, nguồn: Internet